Sergeant K.C. Lekkerkerk (verbindingsdienst) en zijn thuisreis met het S.S. “Volendam”
Batavia – Rotterdam (30 oktober t/m 29 november ‘49) 
Aan boord zijn 3-8 RI, 3-10 RI, een detachement van de Marechaussee, een Subsistentie Bataljon Kon. Landmacht en een aantal burger passagiers. De gezagvoerder is dhr. Th. Stuut en de C.O.T. Luitenant-Kolonel Waarnemer W.P. Schotman.
Dhr. K.C. (Krijn Cornelis) Lekkerkerk ging op 1 februari '46 als OVW'er in werkelijke dienst bij de School Verbindingsdienst. Na een gedegen opleiding werd soldaat Lekkerkerk op 26 augustus '46 bevorderd tot korporaal. Voor uitzending naar Ned. Indië vertrok hij op 5 oktober '46 eerst naar Engeland, kreeg daar een bijscholing en ontving zijn tropenuniform. Nadat er verschillende nieuwe compagnies werden gevormd, was het wachten op orders van hogerhand om te kunnen vertrekken. (1) Op 23 nov. '46 begon voor hem vanuit de haven van Southampton de grote oversteek naar de Oost met het s.s. "Kota Inten". Toen het s.s. “Kota Inten” op 20 dec. '46 in Tandjong Priok aankwam, vertrok iedereen naar hun bestemming. Alleen de compagnie van Kpl. Lekkerkerk niet, deze bleef nog twee dagen in Batavia en ging toen per vliegtuig naar Bandoeng. Daar werden ze toegevoegd aan 1-3 RI van de V-Brigade. Nadat 1-3 RI ruim twee jaar op Java had gezeten werden zij op 6 april ’48 afgelost door 3-8 RI en keerde op 13-05-'48 met de “Waterman” terug naar Nederland. Kpl. Lekkerkerk bleef op Java, werd ingedeeld bij 3-8 RI en op 31 juli '48 gepromoveerd tot sergeant. Gedurende zijn verblijf op Java is hij op zo’n vijftien verschillende plekken actief geweest als verbindingsman.
Na een reorganisatie op 1 okt. '49 werd hij overgeplaatst naar de 2e comp. Territoriale Verbindingsafdeling. In afwachting van zijn vertrek naar huis, ging hij op 15 okt. '49 naar Batavia en werd ondergebracht bij het Subsistentie Bataljon K.L. (KW III). Op 30 okt. '49 keerde hij uiteindelijk met het ss "Volendam" terug naar Nederland, waarover hieronder een reisverslag.
(1) Zie ter aanvulling het reisverslag van de Verbindingsdienst (X-Brigade) op deze website.
Batavia (Tandjong Priok)
Het uit 1922 daterende ss “Volendam” (15.434 registerton)
Na zijn vele rondzwervingen over Java keert Sgt. Krijn C. Lekkerkerk met zijn onderdeel op 15 okt.’49 terug naar Batavia, waar ze naar een kazerne op Mr Cornelis (een buitenwijk van Batavia) rijden. Hun laatste dagen op Java zullen ze hier in militaire barakken slijten, zodat ze zich kunnen voorbereiden op hun terugreis. De dagen brengen ze voornamelijk door met cantine bezoekjes, films kijken, brieven schrijven, foto’s nemen en natuurlijk regelmatig een bezoekje aan de stad brengen. Uiteraard moeten er ook serieuze zaken worden afgehandeld. Zo heeft Krijn op 21 oktober alvast een paraaf gehaald voor goedkeuring van hun ruimbagage en moeten ze een dag later pasfoto’s laten maken voor het identiteitsbewijs van hun zakboekje. Het eten hier op de kazerne is helaas belabberd, zodat ze regelmatig naar de stad moeten om iets fatsoenlijks te eten.
Opgave ruimbagage voor troepenschepen
Zaterdag 29 okt. ’49: Om 07.00 uur is hij opgestaan, gewassen en gegeten. Vervolgens gaat Krijn naar de fourier om zijn veldbed en klamboe in te leveren. Daarna is het de bedoeling om samen met Thomas en zijn broer naar Tandjong Priok te gaan, om alvast een kijkje te nemen bij de “Volendam”, het schip waarmee ze naar Holland zullen vertrekken. Al liftend gaan ze naar het havengebied en als ze daar aankomen, ontdekken ze meteen dat ze niet zomaar het haventerrein op kunnen. Bij de poort wordt hen duidelijk gemaakt dat ze een havenpas nodig hebben om op het terrein te mogen. Na enige uitleg vertrekken ze naar desbetreffende bureau om zo’n pas te halen. Gelukkig blijkt het geen enkel probleem om aan zo’n pas te komen, zodat ze snel terug kunnen naar het haventerrein. Eenmaal aan de kade kijken ze belangstellend naar alle drukte die zich op en rond het schip afspeelt. Er worden enkele foto’s van de “Volendam” genomen en dan kijken ze nog wat rond op het haventerrein. Daarna vertrekken ze naar de stad, waar ze geruime tijd rondgehangen en een tinnen asbak kopen. Waarna het tijd is om terug te keren naar de barakken.
De “Volendam” ligt al aan de kade en wordt bevoorraad voor de thuisreis
Toen Krijn terug was in zijn barak heeft hij meteen de rest van zijn spullen ingepakt en heeft hij om 16.00 uur voor de laatste keer gegeten op deze kazerne. Na het eten nog even gecontroleerd of alles klaar staat, zodat ze meteen kunnen vertrekken. Om 17.00 uur zijn de wagens voorgereden en als ze zijn ingestapt vertrekken ze al vrij snel naar Priok. Nadat ze in de haven zijn aangekomen worden ze om 18.30 uur ingescheept. Hun eerste indruk van het schip is niet al te best en als ze op dek C-2 hun hangmatten zien, hebben ze er meteen de pest in. Dat ze daar nu weer in moeten slapen is wel een erg grote teleurstelling. Ze hebben zich nog beklaagd bij de C.O.T., maar dat had natuurlijk geen enkele zin. Verder is er niet zo heel veel te beleven aan boord en vertrekken ze om 23.00 uur met de nodige tegenzin naar hun hangmat.
Uitzwaaiers wachten geduldig op het sein van vertrek
Zondag 30 okt. ’49: In afwachting van vertrek ligt de “Volendam” nog steeds aan de kade. Om 06.15 uur staat Krijn naast zijn hangmat en vertrekt richting de wasruimte, waar het helaas erg druk is. Als hij om 07.15 uur voor de eerste keer naar de eetzaal gaat, valt hem meteen op dat alles prima is georganiseerd en dat zelfs het ontbijt uitstekend is. Er zijn zelfs eieren en echte Hollandse kaas en ga zo nog maar een poosje door. Ook de koffie is heerlijk. Nadat hij zich het ontbijt goed heeft laten smaken vertrekt hij naar het bovendek en heeft daar zo’n beetje de hele ochtend bij de reling rondgehangen.
De muziekkapel van het KNIL speelt het Wilhelmus terwijl op de achtergrond enkele luxe bolides van hoge heren geparkeerd staan
Aan de reling is het inmiddels zo druk dat er simpelweg geen plekje meer te vinden is, zodat een aantal jongens het hogerop moeten zoeken. Aan de kade staat het ook vol met mensen en een muziekkorps van het KNIL staat al in de houding aangetreden. Als om 09.00 uur Luitenant-Generaal Buurman van Vreeden en enkele andere hoge heren aan boord komen, start de KNIL-band met het spelen van het Wilhelmus, om daarna ook de nodige marsmuziek ten gehore te brengen. Om 09.45 uur gaan de hoge heren weer van boord en is de band gestopt met spelen. Om 10.00 uur worden de trossen losgegooid en komt de “Volendam” langzaam maar zeker los van de kade.
Terwijl de sleepboten hun werk doen komt de “Volendam” los van de kade en volgt een laatste afscheidsgroet
Verspreid over de hele kade staan uitzwaaiers die een militaire afscheidsgroet brengen, of uitbundig staan te zwaaien. Voordat ze het aan boord goed en wel in de gaten hebben vaart het schip al voorbij het uiterste punt van de kade, met daarop het karakteristieke witgekalkte gebouw van de Koninklijke Rotterdamsche Lloyd.
De kade glijd aan hun voorbij met op de kop van de kade het mooie witgekalkte Lloyd-gebouw
Om 11.00 uur is er al bijna niets meer te zien van het landschap op Java. (Tot 12.00 uur zijn er 20 zeemijlen afgelegd). Als hij rond het middaguur naar de eetzaal gaat, komt Krijn al snel tot de conclusie dat ook dit keer het eten prima is. In de loop van de middag varen ze tussen Sumatra en Java door de Straat Soenda op.
Op de Straat Soenda passeren ze het eiland met de vulkaan Krakatau
Vanmiddag heeft Krijn in de rooksalon geklaverjast met Thomas, Gerrit en Jochem, zijn vaste kaartmaten? Als hij zich daarna heeft geschoren gaat hij de rest van de middag wat rondgehangen op het bovendek. De zee is momenteel tamelijk rustig, maar na het avondeten zal het toch wat onrustiger worden. Om 22.15 uur gaat hij zich wat opfrissen en ondanks dat het beneden erg warm is duikt hij toch maar zijn hangmat in.
Dan toch maar met goede moed de standy's in
Maandag 31 okt. ’49: De klok gaat vandaag voor de eerste keer een uur terug, zodat ze geleidelijk terugkeren naar de tijd die ze in Holland gewend zijn. Als Krijn om 06.00 uur opstaat gaat hij meteen naar de wasruimte, om vervolgens naar het bovendek te gaan en te zien of daar wat te beleven is. Niets dus, het regent en de zee is zelfs zo wild dat de golven regelmatig over het bovendek uiteenspatten. De bemanning heeft daar al een pomp geplaatst, zodat het overtollige water overboord gezet kan worden. Dus gaat Krijn door naar de eetzaal. Als hij na zijn ontbijt toch weer naar het bovendek gaat, komt hij Frans Cornelisse uit Oostvoorne tegen. Met hem heeft hij een poosje staan praten en afgesproken om hem binnenkort te komen opzoeken in zijn hut. Het weer is inmiddels best redelijk, al staat er nog wel een windje en regent het zo af en toe, in ieder geval goed genoeg om nog een poosje op het bovendek te blijven. Ze varen momenteel ter hoogte van de Straat Benkoelen, zodat een stuk westelijker ergens de Cocoseilanden moeten liggen. (Van gisteren 12.00 uur tot nu 12.00 uur zijn er322 zeemijlen afgelegd). Na het middageten gaat Krijn eerst klaverjassen in de rooksalon en brengt vervolgens een bezoekje aan Frans Cornelisse. Na ook nog wat brieven te hebben geschreven op dek C-2 gaat hij weer naar het bovendek. Ze varen nog steeds langs de westkust van Sumatra en vanmiddag is zo af en toe een stukje van de kust te zien. Als hij op het bovendek is uitgekeken gaat hij naar de eetzaal voor het avondmaal. Daarna heeft hij een poosje op het bovendek rondgeslenterd en kunnen ze bij de administrateur voor 30 gulden aan boordgeld ophalen. Ook gaat Krijn bij Frans Cornelisse op bezoek en hebben ze samen met Jo Barendrecht de rest van de avond doorgebracht en daarbij twee heerlijke biertjes gedronken. Om 23.30 uur is het bedtijd.
Het betaalmiddel waarmee alleen tijdens deze reis betaald kan worden
Dinsdag 1 nov. ’49: Om 06.00 uur staat Krijn op en gaat hij naar het waslokaal, om aansluitend nog even een kijkje te nemen op het bovendek. Om 07.15 uur is het tijd voor het ontbijt en daarna gaat hij terug naar het bovendek. Nadat hij enkele potjes heeft gekaart, gaat hij van Oosten helpen met het uitdelen van sigaretten aan de jongens van dek D-2. Als ze daarmee klaar zijn gaat Krijn nog even naar het bovendek. (Tot 12.00 uur zijn er 321 zeemijlen afgelegd). Na het middageten heeft hij nog even op het bovendek gekaart en vertrekt dan naar dek C-2 om brieven te schrijven. Als de zee alweer een poosje rustig is passeren ze enkele eilanden en varen ze nog steeds langs de westkust van Sumatra. Voor het appel van 17.00 uur is hij door Piet aangewezen als pelotonscommandant over de jongens van dek D-2. Helaas verloopt dat appel erg rommelig. Na het avondeten slentert hij nog wat rond op het bovendek en heeft hij met Frans Cornelisse gepraat en daarbij enkele biertjes gedronken. Om 11.00 uur is het bedtijd.
Woensdag 2 nov. ’49: Om 06.00 uur opgestaan, gewassen en wat rondgelopen op het bovendek. Ontbijten en dan kaarten met Thomas, Jochem en Rosbeek, de rest van de ochtend een boek gelezen en wat rondgehangen op het bovendek. (Tot 12.00 uur zijn er 305 zeemijlen afgelegd). Het eten is nog steeds prima, dus daar heeft hij niets over te klagen. Na het middageten gaan ze gezamenlijk hun kleren wassen, zodat ze daar weer een poosje mee vooruit kunnen.
Hun kleren wassen moeten ze uiteraard zelf wassen
Als de kleren gewassen zijn hangen ze deze op dek C-2 voor de luchtkokers, zo droogt het lekker snel en hoeven ze zich daar geen zorgen meer over te maken. Na de grote was is er zelfs nog tijd om een potje te kaarten. Na het avondeten gaat Krijn naar het bovendek, waar hij weer uitgebreid heeft zitten praten, maar nu met Jo Barendrecht en uiteraard ook nu weer met een biertje erbij. Vanavond wordt op het achterdek (luik IV) voor de eerste keer deze reis een film gedraaid, de film heet ‘Pan-Americana’, maar Krijn kiest er toch liever voor om samen met Jo de avond door te brengen. Als het schip om 23.00 uur de noordkust van Sumatra bereikt, is het tijd om naar bed te gaan.
Doelstelling van het R.A.O.
Het R.A.O. is een afkorting voor ‘Recreatie en Algemene Ontwikkeling’, die werd opgericht ten behoeve van het algemene welzijn van militairen in Ned. Indië, daaronder viel dus ook lichamelijke en geestelijke gezondheid. Zo droeg het R.A.O. zorg voor sport en spel, filmavonden, muziek- en cabaretvoorstellingen, boeken voor de bibliotheek, CADI-cantinediensten, enz. Ook het organiseren van opleidingen behoorde tot de mogelijkheden. Dus zo’n beetje alles wat met de ontspanning van militairen te maken heeft. In Ned. Indië werd het R.A.O. samengevoegd met de Welfare, de instelling waar veel militairen goede herinneringen aan hebben. Zelfs bokswedstrijden konden op het programma staan.
Mededeling wedstrijden
BRIDGE– DAMMEN – SCHAKEN – KLAVERJASSEN - TAFELTENNIS
a. U kunt zich inschrijven om deel te nemen aan bovenstaande wedstrijden. Hiervoor moeten uit de onderdelen een of meerdere groepen van maximaal 10 personen worden samengesteld, die zowel elkaar als groepen van andere onderdelen zullen bestrijden op het gebied van algemene ontwikkeling. De inschrijving is geopend op woensdag 2 november van 14.00 tot 16.00 en van 20.30 tot 21.30 uur in de bibliotheek op het B-dek naast het stafbureau. Daarna is deze inschrijving onherroepelijk gesloten!
Opgelet: Deelnemers aan deze wedstrijden worden verzocht op tijd aanwezig te zijn en als ze zich eenmaal opgegeven hebben ook de wedstrijden uit te spelen. De wedstrijdleiders zijn: voor bridge Maj. Eijmans van 3-8 RI - schaken Maj. Haanstra van 3-10 RI - dammen Sld. Luyendijk van 3-10 RI – klaverjassen Kpl. de Lange van Sub. Bat. K.L. - tafeltennis S.M. van de Steeg van 3-10 RI, Kpl. Boon van 3-8 RI en Sld. Kamphuis van Sub. Bat. K.L.
b. Ook is er de mogelijkheid om aan diverse hersengymnastiek-competities deel te nemen. Hiervoor kan men zich opgeven bij de R.A.O.-officieren van het onderdeel. Deze zullen uit het aantal aanmeldingen een of meerdere ploegen samenstellen. De R.A.O.-officieren zijn; voor 3-10 RI de A.O.C. Zorger, voor 3-8 RI de 1e Lt. Borghuis en voor subs. Bat. K.L. en Kon. Mar. de 1e Lt. Mahieu.
Sabang
Donderdag 3 nov. ’49: Om 06.15 uur staat Krijn op, gaat zich wassen en vertrekt naar het bovendek. Juist op dat moment nadert de “Volendam” het eiland Sabang. Hij haalt meteen zijn fototoestel, zodat hij tijdens het binnenvaren van de baai enkele foto’s kan nemen.
De prachtig gelegen baai bij het naderen van Sabang
Om 07.15 uur is het tijd om te ontbijten. Als hij om 08.00 uur terugkeert op het bovendek, is het schip al begonnen met aanmeren en ook daar neemt hij foto’s van. Van een kade kan je hier eigenlijk niet spreken, het is niet meer dan een lange stijger en in zijn geheel vervaardigd uit hout. Het ziet er eigenlijk wat amateuristisch uit, maar de natuur op het eiland moet prachtig zijn.
Voordat ze aanmeren hebben ze goed zicht over de typisch houten constructie van de kade
Helaas mogen de jongens hier niet van boord. De scheepsbemanning daarentegen wel, een aantal van hen gaat dan ook inkopen doen op het eiland. Een van de militairen is wel zo brutaal om aan de tweede marconist te vragen, of hij vanaf het eiland enkele foto’s van het schip wil maken, zodat hij ook daar foto’s van heeft. Dat wilde de beste man wel doen, waarvan hieronder het bewijs.
De tweede marconist was zo vriendelijk om vanaf het eiland foto’s van het schip te nemen
Terwijl het groepje bemanningsleden van boord is, wordt de “Volendam” met behulp van zes lange slangen voorzien van drinkwater. In afwachting van het vertrek heeft Krijn wat gelezen en zijn sokken gewassen. Dat is meteen de laatste keer dat hij de was met zoetwater kan doen, want vanaf nu moet daar spaarzaam mee omgegaan worden en mag alleen zeewater gebruikt worden voor de was. (Tot 12.00 uur zijn er 202 zeemijlen afgelegd) Als na het middagmaal iedereen weer aan boord terug is, vertrekt het schip om 13.30 uur van de steigers. Nu beginnen ze dus aan de oversteek van het laatste deel van de Indische Oceaan. Om 14.00 uur moet het onderdeel van Krijn zich melden voor medische inspectie, waarna er nog wat tijd over is om op het bovendek rond te kijken. Na het avondeten gaat hij even naar het bovendek, om daarna bij Frans in zijn hut te kletsen en twee biertjes te drinken. Om 22.30 uur is het bedtijd.
Vrijdag 4 nov. ’49: Vandaag gaat de klok voor de tweede keer een uur terug. Om 06.15 uur vindt Jochem het nodig om stiekem de hangmat van Krijn los te wurmen, zodat deze met een stevige dreun wakker schrikt. Afijn, daar moet je dan natuurlijk niet al te veel op reageren, hij vertrekt dan ook meteen naar het waslokaal en het bovendek. Op het bovendek heeft hij een poosje staan praten met Sergeant Sokkel van de AAT. Na het ontbijt gaat hij in korte broek naar het bovendek om een boek te lezen en de rest van de ochtend wat te kletsen en rondhangen. (Tot het middaguur zijn er 285 zeemijlen afgelegd).
Maaltijdenkaart met slaapruimte op dek C-2
Na het middagmaal gaat hij naar dek C-2 om te lezen en wat brieven te schrijven. Om 16.00 uur gaat hij nog even op het bovendek kijken, tot er om 17.00 uur appel is. Na het avondeten gaat hij weer naar het bovendek. De zee is nu erg rustig en aan de reling valt niets te beleven, er is alleen maar water, water en nog eens water te zien, zodat de verveling alleen maar toeneemt. Nadat Krijn zich wat heeft opgefrist gaat hij bij Frans Cornelisse op visite en hebben ze in zijn hut behoorlijk wat biertjes gedronken, acht stuks maar liefs en dat is goed te voelen. Om 23.45 uur gaat hij dan ook met een zweverig gevoel naar bed.
N.B. Van het R.A.O.: In verband met de voetbalwedstrijd Nederland-België a.s. zondag, zal er een sweepstake gehouden worden over de rust- en einstand. Iedereen kan hieraan deelnemen en moet het volgende doen: Op een net briefje schrijven; naam, legernummer, onderdeel plus de verwachte rust- en eindstand. Dit papiertje met één sigaret (Capstan of Triumph) op zaterdagmiddag inleveren in de officiersrooksalon BB-zijde. De sigaretten zullen worden verdeeld onder hen die zowel de ruststand als de eindstand goed geraden hebben. De voetbalwedstrijd kan waarschijnlijk uitgezonden worden.
Zaterdag 5 nov. ’49: Om 06.15 uur staat Krijn op, gaat zich wassen en neemt een kijkje op het bovendek. Aan de reling is bij ochtendschemering een prachtige sterrengroep te zien. Ook heeft hij met een kok van de vaste bemanning staan praten en hem geprezen voor het goede eten wat ze krijgen. Na het ontbijt gaat hij in korte broek naar het bovendek om te lezen en in etappes van 10 minuten in de zon te bakken, langer is met deze hitte niet vol te houden. Om 10.30 uur passeert een Italiaans vrachtschip en niet veel later een Amerikaans marineschip. De rest van de ochtend heeft hij wat gepraat en limonade gedronken. Om 11.00 uur krijgen ze via de luidsprekers het verzoek om aan te treden voor een sloepenrol en wanneer die is afgelopen is het meteen tijd voor het middagmaal. (Om 12.00 uur zijn er 315 zeemijlen afgelegd).
De regels bij een sloepenrol
Boatstation 8a (Promenadedek) en een sloepenrol in volle gang
Toen bij het embarkeren de slaapplekken werden vergeven, hing bij iedere hangmat een label waarop het nummer van een boatstation staat vermeld. Ook bij iedere hut werd zo’n label opgehangen. Het nummer op dat label geeft aan bij welk boatstation je bent ingedeeld voor een sloepenrol. Op of nabij iedere slaapplek is altijd een reddingsgordel aanwezig en het aantrekken van zo’n gordel is best eenvoudig: Steek het hoofd door beide kapokkussens en de armen door de banden - trek deze banden aan de achterzijde van de rug goed door - om ze daarna onder de armen door naar voren te trekken – en dan bovenaan het voorste kussen met een lus stevig vast te zetten. De scheepsbemanning is bereid u hierbij te helpen. Stelt u op de hoogte waar uw aangewezen boatstation is. Alle boatstations zijn op het A-dek, met uitzondering van 5a, 6a, 7a, 8a, 9a, 10a, 11a en 12a., deze bevinden zich op het Promenadedek. Voor beide dekken geld, dat de even nummers aan stuurboordzijde zijn en de oneven nummers aan bakboordzijde. Het signaal voor een sloepenrol wordt gegeven op de stoomfluit en door alarmschellen. Het signaal bestaat uit meer dan zes korte stoten gevolgd door een lange stoot.
Voordat de oefening begint, wordt u over het luidsprekersysteem verzocht naar uw hutten en deksecties te gaan en daar uw zwemvest om te doen. Controleer nogmaals goed het nummer van uw boatstation en blijf in uw verblijven, tot na tien minuten het signaal voor sloepenrol wordt gegeven. Dan gaat u naar uw boatstation. Daar zullen de autoriteiten en scheepsstaf uw zwemvesten controleren. Blijf rustig bij uw boatstation staan totdat de oefening en controle voor iedereen beëindig is, hetgeen wederom over de luispreker bekent wordt gemaakt. Berg uw zwemvest vervolgens goed op!
Verder met de reis
Na het middageten heeft Krijn met z’n vaste kaartmaten enkele potjes geklaverjast. Daarna wordt door Luitenant Stam een lezing gegeven over de demobilisatie in Holland. Om 17.00 uur is er appel en aansluitend gaat hij naar de eetzaal. Na het avondeten gaat hij op het bovendek kaarten, om vervolgens voor de eerste keer deze reis naar de film te gaan. De film wordt op het achterschip boven luik IV gegeven en de titel van de hoofdfilm is ‘Topper Keert Terug’, beslist de moeite waard. Voor 3-8 RI geld de 1e voorstelling van 19.15 uur. Doordat er voor filmvoorstellingen veel animo is, worden deze over vier voorstelling verdeeld en dat dan ook over twee dagen. Dus vanavond twee keer en morgen twee keer. De S.P. (scheepspolitie) heeft hierbij de taak om te controleren of iedereen de juiste voorstelling neemt. Om 23.00 uur is het bedtijd.
Zondag 6 nov. ’49: Ook vandaag wordt de klok een uur teruggezet. Om 06.00 uur is het tijd om op te staan, wassen en op het bovendek een kijkje te nemen. Eenmaal op het bovendek blijkt dat Krijn nog steeds slaperig is. Vanaf de reling is land in zicht, het blijkt Ceylon te zijn waarvan de kustlijn nog tot 15.00 uur te zien zal blijven. Na ontbijt gaat hij terug naar het bovendek, waar hij wat rondloopt, een praatje maakt en een potje kaart. (Rond het middaguur zijn er 327 zeemijlen afgelegd). Na het middageten gaat hij weer naar het bovendek. Omdat hij zich nog steeds slaperig voelt probeert hij daar wat te slapen, maar er blijkt nergens een rustig plekje te zijn, dus dan maar even rondkijken. Als hij stevige hoofdpijn krijgt, neemt hij enkele aspirines in en vertrekt naar C-2 en probeert daar wat te schrijven. Om 17.00 uur is er appel en daarna is het alweer bijna etenstijd. Vanavond gaat hij op het bovendek kijken, daarna wat opfrissen en aansluitend ook nog een potje kaarten. Vanwege de aanhoudende hoofdpijn gaat hij om 22.30 uur naar bed.
N.B. Van het R.A.O.: Vanwege de voetbalwedstrijd Nederland-België wordt er vandaag niets georganiseerd. Geïnteresseerden zullen later op de dag de tijd van uitzending te horen krijgen.
Maandag 7 nov. ’49: Om 06.00 uur staat Krijn op, gaat zich wassen en vertrekt naar het bovendek om een sigaretje te roken. Na het ontbijt gaat hij op het bovendek het boek ‘In de Notendop’ lezen en enkele potjes kaarten. Aan de reling is niets te zien, maar het valt wel op dat de zee erg rustige is. (Tot 12.00 uur zijn er 317 zeemijlen afgelegd). Na het middageten gaat hij op het bovendek zijn boek weer lezen en heeft hij ook weer gekaart. Tussen 15.00 uur en 16.00 uur zijn aan de horizon enkele schepen te zien en om 17.00 uur doemt een vuurtoren van een eiland op. Na het appel is het tijd voor het avondeten en dan maar weer naar het bovendek om wat te praten, maar na een poosje vertrekt Krijn naar beneden om zich wat op te frissen. Eenmaal terug op het bovendek heeft hij met Jo Barendregt gepraat en nog heel even gelezen, want dan is het tijd om naar het achterdek te gaan. Dit keer niet voor een film, maar voor een muziekuitvoering van de 7 Dec. Divisie (EM). Daarbij komt hij Cor Monster tegen en met hem een poosje gespraat. Om 23.00 uur is het bedtijd.
De band van de 7 Dec. Divisie geeft op het achterdek een muziekvoorstelling
N.B. Van het R.A.O.: De muziekkapel van de 7 December Divisie geeft vanavond een muzikale voorstelling en staat onder leiding van Sergeant-Majoor Jansen. Om 19.30 uur is op het Promenadedek BB (bakboordzijde) de voortzetting van de tafeltenniscompetitie en om 20.00 uur de voortzetting van de klaverjas- en schaakcompetitie in de officierseetzaal.
Dinsdag 8 nov. ’49: Om 06.10 uur is het tijd om op te staan, naar het waslokaal te gaan en een kijkje nemen op het bovendek. Na het ontbijt gaat Krijn terug naar het bovendek, tot hij om 09.00 uur moet aantreden voor het ochtendappel. Na het appel gaat hij in zijn boek lezen en ligt daarbij in de zon te bakken, ongemerkt is hij daarbij lichtelijk verbrand. Aan de reling is weinig te beleven, maar om 10.00 uur komt op grote afstand toch een Engels vrachtschip voorbij. (Om 12.00 uur zijn er 319 zeemijlen afgelegd). Ondanks zijn licht verbrande huid gaat Krijn na het middageten toch weer in de zon zitten en heeft met Jan van Geervliet gepraat en samen met hem, Gerrit en Thomas een potje zitten kaarten. Vanmiddag om 15.00 uur en 16.00 uur worden eindelijk de beloofde bokswedstrijden gehouden.
Een van de door het R.A.O. georganiseerde bokswedstrijden
De interesse in deze wedstrijden is enorm, er is geen plekje meer te vinden op het bovendek, een aantal jongens is zelfs genoodzaakt om het hogerop te zoeken, om ook maar iets van de wedstrijd te kunnen zien. Later op de middag varen er twee schepen voorbij, ditmaal Engelse, een fregat en een vrachtschip. Het avondeten is vandaag al om 17.00 uur, waarna Krijn op het bovendek nog wat rond hangt. Als hij zich daarna wat heeft opgefrist gaat hij op het achterdek naar de film ‘Weer Thuis’. Dat is trouwens best een aardige film. Om 22.00 uur is het voor hem bedtijd.
N.B. Van het R.A.O.: Om 19.30 uur begint de voortzetting van de tafeltenniscompetitie op het Promenadedek BB-zijde en om 20.00 uur de voortzetting van de bridge- en damcompetitie in de officierseetzaal.
Accommodatie en rantsoenkaart van OWM der Marechaussee W.M. Steerneman
Woensdag 9 nov. ’49: De klok gaat vandaag een uur terug. Doordat Krijn vannacht last van zijn linkerbeen kreeg en buikkramp heeft, moet hij om 05.30 uur met enige spoed naar het toilet, maar kruipt daarna meteen terug in bed. Doordat hij weer in slaap viel heeft hij dit keer geen tijd om naar het waslokaal te gaan en vertrekt meteen naar de eetzaal. Ondanks dat hij zich niet lekker voelt, gaat hij na het ontbijt toch een kijkje nemen op het bovendek, maar moet alweer snel naar het toilet. Daarna probeert hij nog wat te lezen. (Om 12.00 uur zijn er 351 zeemijlen afgelegd). Na het middageten gaat Krijn even een kijkje nemen op het bovendek, want om 13.15 uur wordt er een lezing gegeven door een of andere officier, maar daar wordt hij niet echt wijzer van. Als de lezing voorbij is gaat hij nog wat lezen en een potje klaverjassen. Vanmiddag mogen ze de machinekamer van het schip bezichtigen en zo te zien zijn de motoren van de “Volendam” een stuk groter dan van de “Kota Inten”. Om 17.00 uur komt er een Nederlands vrachtschip voorbij varen en is het meteen appel. Daarna is het tijd voor het avondeten. Nadat hij zich heeft opgefrist gaat Krijn op het bovendek nog wat lezen en praten, maar vanavond gaat hij wel om 22.15 uur al naar bed.
N.B. Van het R.A.O.: Om 19.30 uur is de voortzetting van de tafeltenniscompetitie op het Promenadedek BB-zijde en om 20.00 uur de voortzetting van de klaverjas- en schaakcompetitie in de officierseetzaal. Om 20.00 uur treedt voor alle onderdelen nogmaals de muziekkapel van de 7 Dec. Divisie op. Ditmaal onder leiding van Adjudant van Alphen en deze muziekuitvoering is op het Promenadedek SB-zijde.
De kapel van de 7 Dec. Divisie laat alweer van zich horen
Donderdag 10 nov. ’49: Als Krijn om 06.00 uur opstaat heeft hij nog steeds last van zijn linkerbeen en buikkramp, vermoedelijk is het dysenterie want ook nu moet hij met gezwinde spoed naar het toilet. Wel gaat hij weer naar het waslokaal en zoals gewoonlijk neemt hij ook een kijkje op het bovendek. Na het ontbijt gaat hij naar het bovendek om zijn boek te lezen. Rond 10.00 uur passeren ze het Nederlandse schip de “Bantam” van de KRL. Het is wel grappig want beide schepen passeren elkaar op een afstand van slechts 1 ½ zeemijl. De rest van de ochtend heeft hij wat rondgekeken en een praatje gemaakt. (Rond het middaguur zijn er 351 zeemijlen afgelegd).
De “Bantam” vaart aan stuurboordzijde op korte afstand voorbij
Na het middageten heeft hij een poosje in de zon gezeten en gaat daarna naar de rooksaloon om zijn boek te lezen. Nadat hij op C-2 een paar brieven heeft geschreven gaat Krijn terug naar het bovendek om nog wat te kletsen. Na het avondeten neemt hij meteen een pilletje tegen de dysenterie en al spoedig komt hij tot de conclusie dat hij daar niet al teveel last maar van heeft, maar van zijn linkerbeen helaas nog wel. Nadat hij op het bovendek heeft rondgekeken pakt hij zijn boek om nog wat te lezen. Ook heeft hij even met Frans Cornelisse gespraat. Om 22.45 uur gaat hij naar bed.
N.B. Van het R.A.O.: Om 19.30 uur is de voortzetting van de tafeltenniscompetitie op het Promenadedek BB-zijde en om 20.00 uur de voortzetting van de bridge- en damcompetitie in de officierseetzaal.
Vrijdag 11 nov. ’49: Om 06.00 uur is Krijn opgestaan en na het waslokaal naar het bovendek gegaan om een sigaretje te roken. Vanaf de reling zijn op dit moment rotsachtige eilanden waar te nemen. Na het ontbijt kan hij nog net even wat lezen, want om 09.00 uur moeten ze aantreden voor het appel. Na het appel gaat hij de jongens helpen met het invullen en ondertekenen van formulieren, die voor de aanvraag van sigaretten nodig zijn als ze bij Aden aankomen. (Om 12.00 uur zijn er 363 zeemijlen afgelegd). Als hij naar de eetzaal wil gaan, doemen aan bakboordzijde de eerste contouren op van de Afrikaans kust en dat betekent dat de Golf van Aden genaderd is.
De Afrikaanse kust (Somalië) is voor het eerst te zien en ondanks de hitte is het op het voorschip nog prima vertoeven
Nadat Krijn enkele foto’s heeft genomen vertrekt hij alsnog naar de eetzaal. Na het middageten heeft hij eerst in de rooksalon een paar potje gekaart en is toen naar C-2 gegaan om zijn rommel op te ruimen en dan is het alweer tijd voor het avondappel. Na het avondeten gaat hij zich wat opfrissen om daarna een poosje op het bovendek rond te kijken. Vervolgens gaat hij naar de film op het achterdek, de hoofdfilm voor vanavond is ‘Naked City’. Daarna heeft hij nog een poosje zitten lezen en is toen naar C-2 gegaan en om 22.30 uur gaan slapen.
Aden
Zaterdag 12 nov. ’49: Om 06.00 uur is het tijd om op te staan, naar het waslokaal te gaan en een sigaretje roken op het bovendek. Helemaal beter is Krijn nog niet, want hij blijft last houden van beenkrampen, maar over het algemeen is dat wel uit te houden. Na het ontbijt heeft hij zijn vuile kleren bij elkaar gezocht en gewassen, waarna het op C-2 te droge wordt gehangen bij de luchtkokers. Daarna gaat hij in wit overhemd en korte sportbroek naar het bovendek om een poosje te lezen, waarbij zijn benen toch weer licht verbranden. (Om 12.00 uur zijn er 357 zeemijlen afgelegd). Spoedig zullen ze de havenstad Aden bereiken, zodat Krijn alvast zijn fototoestel in de buurt houdt. Na het middageten neemt hij op het bovendek alvast enkele foto’s. Nadat vanaf de “Volendam” met lampseinen contact is gezocht met het vaste land, komt om 14.30 uur een loods aan boord, zodat die het schip veilig naar haar ligplaats kan navigeren.
Als ze Aden naderen begint de marconist met het lampseinen waarna een loods aan boord komt
Nadat het schip tussen de pieren door de haven is binnengeloodst wordt het aan de boeien gelegd en komt al vrij snel een watertanker langszij om de voorraad drinkwater aan te vullen. Wel jammer dat het water van hier niet zo lekker is. Ze liggen hier op korte afstand van de kade, zodat er goed zicht is op het Arabische landschap. Aden ligt aan de voet van een enorm bergmassief, je kunt zelfs het verkeer zien rijden en mensen over de kade zien lopen.
Een van de pieren die de haven rijk is en als het schip aan de boeien ligt begint al snel het bunkeren van water en olie
Op de rede liggen meerdere grote schepen voor anker en ook hier dobberen een aantal bootjes met kooplui rond het schip. Een olieleiding pompt- door middel van een drijvende aan tonnen bevestigde slang – vanaf de kade brandstof in de tanks van de “Volendam”, zodat er voldoende is om de reis voort te zetten.
Terwijl een drijvende olieleiding voor brandstof zorgt zijn kooplui aan het onderhandelen over de prijs
Om het overbrengen van besmettelijke ziekten zoveel mogelijk tegen te gaan, is het ten strengste verboden dat kooplui aan boord komen. Daardoor zijn deze genoodzaakt om hun handel al schreeuwend vanaf hun bootjes aan de man te brengen. Bij interesse wordt met behulp van een lang touw en een mandje de koopwaar aan boord gehesen, gekeurd en bij goedkeuring kan het mandje met geld terug naar beneden. Dat is allemaal best omslachtig, maar het kan nou eenmaal niet anders. Ondanks het verbod zijn er toch altijd wel Arabieren die stiekem aan boord weten te komen.
Aden met de bekende klokkentoren
Terwijl de “Volendam” bezig is met bunkeren en de kooplui met hun bootjes rond het schip zwermen is er aan de reling genoeg te zien en te beleven. De handelaren hebben van alles te koop, waaronder veel prullaria, kleding, maar ook sigaretten, zoals 500 honderd Gold Flake’s voor 10 gulden, of State Express voor slechts fl. 7,50. Zelfs Hollands geld bieden ze te koop aan. Na nog wat foto’s te hebben genomen, waaronder een met de alom bekende klokkentoren, is het tijd voor het avondeten. Daarna gaat Krijn terug naar het bovendek om nog wat rond te kijken en met Gerrit en anderen te praten. Om 23.15 uur is het tijd om naar bed te gaan.
Ook bij nacht is Aden de moeite van het bekijken waard en ook de 15 meter hoge schoorstenen zijn prachtig verlicht
De Rode Zee
Zondag 13 nov. ’49: Om middernacht vertrekt de “Volendam” uit de haven en zet koers richting het Suezkanaal. In de haven was het op dat tijdstip nog steeds een komen en gaan van schepen, maar al vrij snel varen ze op de Rode Zee en dan is het meteen een stuk rustiger. De klok gaat vandaag een uur terug. Om 06.15 uur staat Krijn op, gaat zich wassen, en loopt naar het bovendek om te kijken of er aan de reling nog iets te beleven is. Er is nog steeds een kustlijn te zien en er varen schepen van allerlei nationaliteiten. Hij maakt hiervan wat foto’s en gaat naar de eetzaal. Na het ontbijt gaat Krijn naar de rooksalon om wat te lezen en aansluitend naar C-2 om de rommel maar weer eens op te ruimen. (Rond het middaguur zijn er 199 zeemijlen afgelegd). Na het middageten heeft hij op het bovendek het laatste deel uit zijn boek gelezen. De “Volendam” vaart momenteel voor de wind en de zee is vrij rustig, terwijl aan weerskanten geregeld eilanden opdoemen, maar zo te zien zijn die onbewoond, rotsachtig en dor van uiterlijk. Nadat Krijn een nieuw boek heeft gehaald gaat hij naar dek C-2 om nog wat te lezen. Om 17.00 uur is er appel. Na het avondeten gaat hij op het bovendek wat lezen, totdat hij naar de hut van Frans Cornelisse vertrekt, om met hem de rest van de avond te kletsen. Om 23.00 uur is het bedtijd.
Op de Rode Zee komen ze vooral onbekende schepen tegen en soms een bekend schip
Maandag 14 nov. ’49: Als om 05.30 uur de “Volendam” en de “Willem Ruys” elkaar op de Rode Zee passeren, liggen een groot aantal jongens nog te slapen, maar aan de reling staan toch ook heel wat belangstellenden. Krijn is daar niet bij, blijkbaar vindt hij dat te vroeg en ligt dus nog op een oor. Zelf staat hij om 06.00 uur op en dan is de “Willem Ruys” al uit zicht. Ergens ook wel weer jammer, want nu heeft hij geen foto’s kunnen nemen. Nadat hij in het waslokaal is geweest gaat Krijn naar het bovendek om een sigaretje te roken en hopelijk vindt hij daar ook wat verkoeling. Het is hier op de Rode Zee namelijk bloedheet, dus ook op C-2, zodat hij vannacht zonder dekens sliep. Na het ontbijt gaat hij terug naar het bovendek en om 09.00 uur is er appel. Na nog wat rondkijken en lezen moet hij bloed laten afnemen voor een malariaonderzoek. Daarna heeft hij samen met Thöne sigaretten opgehaald in de cantine, om deze in de rooksalon van de onderofficieren uit te delen aan de jongens van de 4e compagnie. (Om 12.00 uur zijn er 344 zeemijlen afgelegd). Vandaag staat voor het middageten erwtensoep op het menu en dat is nou net iets waar ze met deze hitte niet op zitten te wachten. Nadat hij toch wat erwtensoep heeft gegeten gaat hij verder met sigaretten uitdelen. Als dat klaar is kan Krijn meteen door voor een hygiënische inspectie. Voordat het appel van 17.00 uur begint, is er nog wel tijd om wat te lezen en limonade te drinken. Na het avondeten gaat hij eerst naar de film, daarna een poosje lezen op het bovendek, wassen en om 23.15 uur naar bed.
Dinsdag 15 nov. ’49: Ook vandaag gaat de klok een uur terug. Om 06.15 uur is Krijn opgestaan en na het wassen een sigaretje gaan roken op het bovendek. Om 07.00 uur passeren ze de Kreeftskeerkring en dat is de reden dat het nu zo bloedheet is. Na het ontbijt gaat hij terug naar het bovendek en komt daar Sergeant Sokkel tegen. Van hem heeft hij het heel toepasselijke boek ‘Twee Weken Water’ geleend en gaat daar de rest van de ochtend in lezen. Na het middageten gaat hij terug naar het bovendek en ziet dat de zee vrij rustig is, maar de wind is toegenomen en gedraaid, zodat de scheepsmotoren het een stuk zwaarder hebben. Blijkbaar heeft de snelheid daar niet onder te lijden, want ook nu zijn tot het middaguur 344 zeemijlen afgelegd. Aan de reling is niet veel te beleven, zo af en toe vaart er een schip voorbij, maar dat is dan ook alles. Als Krijn is uitgekeken gaat hij heel even kaarten en leest daarna het boek van Sokkel in een ruk uit. Ook heeft hij nog even tijd om op C-2 te beginnen met het schrijven van een brief aan Bart. Omdat ze vandaag de Kreeftskeerkring zijn gepasseerd, wordt iedereen getrakteerd op een gratis biertje bij het avondeten. Vanavond is hij naar de film ‘Frieda’ geweest, wat overigens een erg goede film is. Daarna heeft hij nog wat gekletst en is om 23.00 uur naar bed gegaan.
Alweer passerende schepen en wat later komen zeemeeuwen op bezoek
De stad Suez
Woensdag 16 nov. ’49: Om 06.10 uur staat hij op, gaat zich wassen en naar het bovendek om een sigaretje te roken en wat te lezen. Doordat er gisteren te veel gratis biertjes zijn gedronken, is er na het ontbijt een extra inspectie. Daarna gaat Krijn naar het bovendek en heeft daar geruime tijd zitten lezen. Intussen hebben ze de Golf van Suez bereikt. De zee is nog steeds rustig en er staat ook nog steeds een stevige wind, maar het is gelukkig wel een stuk kouder geworden. Aan weerskanten zien ze nu steeds meer schepen voorbij varen en dat zijn vooral tankers. Als Krijn naar C-2 gaat om zijn brief aan Bart af te maken, komt hij daar ook Thomas en Gerrit tegen, ook zij zitten te schrijven. (Tot 12.00 uur zijn er 328 zeemijlen afgelegd). Op het moment dat hij naar de eetzaal gaat, moeten er nog 122 zeemijlen worden afgelegd om de stad Suez te bereiken. Na het middageten gaat hij maar weer eens naar het bovendek om wat rond te kijken en niet veel later, om ongeveer 13.00 uur, varen ze ter hoogte van de berg Sinaï. Daarna gaat hij naar beneden om op C-2 enkele brieven te schrijven en deze meteen af te geven voor verzending. Als Krijn terug is op het bovendek heeft hij met Frans Cornelisse gesproken en met hem een tinnetje Churchman’s no. 1 verruild. Na het avondeten gaat hij zich eerst wat opfrissen en vertrekt dan naar het bovendek om wat te lezen en te praten. Om 21.30 uur hebben ze de stad Suez bereikt en wordt er niet verder gevaren, want de “Volendam” gaat voor anker. Ook hier krioelt het weer van de handelaren, sommige zijn zelfs zó brutaal dat ze hun koopwaar aan de reling proberen te slijten. Ook maken ze met de nodige handgebaren duidelijk dat ze bereid zijn om de trossen naar de wal te brengen, maar daar is natuurlijk geen behoefte aan. Om 23.15 uur is het bedtijd.
In Suez wordt zelfs aan de reling handel gedreven
Donderdag 17 nov. ’49: Als Krijn om 06.15 uur ontwaakt ligt de “Volendam” nog steeds voor anker en terwijl hij op het bovendek een sigaret zit te roken komt er een loods aan boord. Om 07.30 uur, als hij nog in de eetzaal zit te ontbijten, heeft het schip de ankers gelicht en vertrekt langzaam richting het Suezkanaal. Over het Suezkanaal hadden ze al te horen gekregen, dat ze daar tijdens de doorvaart geen foto’s mogen nemen. Dat is omdat er diverse Engelse militaire nederzettingen langs het kanaal liggen. Het weer is hier best redelijk, maar ze moeten nog wel een beetje wennen aan de lage temperaturen. Toen Krijn op het sloependek stond heeft hij een poosje met Lt. Frijn staan praten. Als Frijn is vertrokken gaat hij onder een van de sloepen liggen om toch enkele foto’s te nemen.
Bij aanvang van de doorvaart van het Suezkanaal en ter hoogte van de Bittermeren
Al snel komt hij tot de conclusie dat hij niet de enige is die foto’s neemt, want steeds meer jongens laten weten dat ook zij daaraan schuldig zijn. (Vandaag zijn er 89 ½ zeemijlen afgelegd, wat dus de lengte van het Suezkanaal aangeeft). Na het middageten gaat hij terug naar het sloependek, het is daar lekker rustig zodat hij op zijn gemak zijn boek kan lezen, terwijl de “Volendam” gestaag maar met gepaste snelheid doorvaart. Na het avondeten, om ongeveer 20.30 uur, komen ze aan in Port Saïd.
Een Engelse nederzetting en een gedenknaald ter herinnering aan de slachtoffers 1914/1918
Een kerkje en een buitenpaleis van de koning van Egypte
Port Saïd
Ook in de haven van Port Saïd is het een komen en gaan van schepen en ook hier wordt water ingenomen en zwermen de handelaren weer rond het schip. Dit keer heeft Krijn bij een van hun voor 13 gulden aan dadels gekocht. Nadat hij wat foto’s heeft genomen blijft hij de rest van de avond op het bovendek rondhangen en heeft daar met Frans gesproken. Hier wordt ook de post van boord gehaald, nieuwe gebracht en meteen uitgedeeld. Ook voor Krijn zit er post bij, die hij voordat hij gaat slapen allemaal leest, zodat hij pas om 00.30 uur klaar is.
Het is al donker als ze voor anker gaan, de dadels worden ingekocht en Port Saïd in de vroege ochtend
Vrijdag 18 nov. ’49: Om 06.15 uur staat Krijn op en gaat zich wassen en moet vanaf vandaag zijn Europees tenue weer dragen. Terwijl hij om 07.00 uur op het bovendek een sigaretje staat te roken, vertrekt de “Volendam” uit de haven van Port Saïd. Nadat hij een poosje heeft staan toekijken gaat hij naar de eetzaal. Als hij na het ontbijt op het bovendek terugkeert, is er al niets meer van de stad en de haven te zien. Dat houdt dus in dat ze Egypte achter zich hebben en nu op de Middellandse Zee varen. Na nog wat rondkijken en praten gaat Krijn naar C-2 om zijn tropenkleding bij elkaar te rapen en gelijk zijn kitbag en koffer wat op te ruimen. Als hij zijn tropenkleding heeft ingeleverd is het alweer tijd om naar de eetzaal te gaan. Na het middageten heeft hij enkele potjes gekaart en moet daarna naar de kapper. Als Krijn bij de kapper klaar is gaat hij op C-2 wat lezen en meteen de rommel opruimen. Als hij op het bovendek terug is valt het meteen op dat er een stevige wind staat en dat de zee een stuk wilder is. Na het appel is het eerst tijd voor het avondeten, daarna gaat hij zich wat opfrissen om vervolgens rond te hangen op het bovendek, waarbij hij ook een poosje heeft staan kletsen met Frans Cornelisse. Om 22.15 uur is het bedtijd.
De Middellandse Zee
Zaterdag 19 nov. ’49: Om 06.15 uur is het tijd om op te staan en na het wassen een sigaretje te roken op het bovendek. Als hij na het ontbijt weer teruggaat naar het bovendek, dan is er aan de reling niets te beleven en dat zal de komende dagen vast vaker voorkomen. Gelukkig is het niet meer zo koud, zodat het op het bovendek best goed is uit te houden. Als Krijn een poosje lekker ontspannen zit te lezen, wordt dat verstoord door een oproep over het luidsprekersysteem. Er is een melding dat om 11.00 uur voor zijn onderdeel een sloepenrol is, zodat hij meteen naar C-2 gaat voor zijn zwemvest en daar op nadere instructies moet wachten.
De een poseert op de trap terwijl de ander in gedachte nog een beetje bij zijn sloepenrol is
Terwijl Krijn sloepenrol heeft gaan anderen naar een lezing bij officieren van de Sociale Dienst. Na afloop blijkt dat die lezing allesbehalve interessant was, zodat hij daar niets van heeft gemist. (Rond het middaguur zijn er 333 zeemijlen afgelegd). Na het middageten gaat Krijn even naar het bovendek en daarna naar C-2 om brieven te schrijven. Doordat hij op het bovendek ook nog een poosje met Frans heeft gepraat en hem foto’s over Indië heeft laten zien, is hij helemaal vergeten dat er appel was en die heeft hij dan ook gemist. Na het avondeten gaat hij naar het achterdek omdat daar een film wordt gedraaid en ook deze is de moeite waard. Daarna heeft hij nog wat met Jochem gepraat en is om 23.30 uur naar bed gegaan.
Sergeant Krijn Lekkerkerk poseert twee keer bij de achtersteven
Zondag 20 nov. ’49: Vandaag gaat de klok een uur terug. Als Krijn om 06.00 uur wakker wordt, heeft hij weer last van buikpijn en moet meteen naar het toilet. Nadat hij naar het waslokaal is geweest gaat hij even naar het bovendek en dan eten. Na het ontbijt heeft hij op het bovendek staan praten en behoorlijk lang zitten kaarten met een glaasje limonade erbij. Om 11.00 uur wordt er een zondagmorgenconcert gegeven door de EM-band en ook dit keer is de belangstelling bijzonder groot. Ook hier neemt hij een foto van.
Vanochtend worden ze getrakteerd op een zondagmorgenconcert van de EM-band
Om 12.00 uur zijn er 335 zeemijlen afgelegd. Na het middageten heeft hij in de rooksalon drie potjes gekaart en is daarna naar C-2 gegaan om wat brieven te schrijven. De rest van de dag is behoorlijk saai, hij heeft nog wel wat rondgeslenterd op het bovendek, maar aan de reling is nog steeds niets te bleven. Na het avondeten heeft hij eigenlijk de hele avond zitten lezen en is om 23.00 uur naar bed gegaan.
Ook als ze langs de kust van Pantelleria varen is de belangstelling groot
Maandag 21 nov. ’49: Om 06.00 uur wordt Krijn wakker van de buikpijn en moet meteen naar het toilet, daarna gaat hij zich wassen, even naar het bovendek en dan naar de eetzaal. Na het ochtendappel gaat hij op ziekenrapport en krijgt weer pillen tegen de dysenterie. Nadat hij op het bovendek heeft zitten praten moet hij terug naar beneden omdat hij zijn speelkaarten vergeten is. Eenmaal terug boven heeft Krijn eerst samen met Jochem gekaart en daarna een paar potjes met zijn vieren gedaan. (Tot 12.00 uur zijn er 332 zeemijlen afgelegd). Nadat om 12.00 uur een eiland in zicht kwam is hij naar de eetzaal gegaan. Na het middageten heeft hij in de rooksalon gekaart en is daarna naar C-2 gegaan om wat brieven te schrijven. Als hij terugkomt op het bovendek, valt meteen op dat er een behoorlijk wind staat en de zee een stuk wilder is. Na het avondeten wandelt hij wat rond op het bovendek en heeft hij voor de verandering ook maar weer eens gekaart. Om 22.00 uur is het bedtijd.
Bij het passeren van Kaap Bon (Tunesië) en collega Davits op het sloependek
Dinsdag 22 nov. ’49: Om 06.30 uur staat Krijn op, gaat zich wassen, naar het bovendek om een sigaretje te roken en dan naar de eetzaal. Als hij na het ontbijt een poosje op het bovendek heeft rondgeslenterd gaat hij zijn handdoeken en zakdoeken wassen en hangt die te droge op C-2. Daarna is hij eigenlijk van plan om op het bovendek wat te gaan lezen, maar omdat het daar behoorlijk koud is besluit hij naar de rooksalon te gaan en daar zijn boek te lezen. (Tot 12.00 uur zijn er 317 zeemijlen afgelegd). Vandaag komt de Afrikaanse kust regelmatig in zicht en zien ze op sommige bergtoppen zelfs sneeuw. Na het middageten gaat Krijn eerst naar het bovendek en daarna op C-2 zijn laatste tropenkleding bij elkaar zoeken en inleveren. Meteen heeft hij wat spullen van Gerrit en Jochem uit zijn plunjezak gehaald en aan hen teruggegeven. Vanmiddag is er ook geneeskundige inspectie. Ondanks dat er een stevige deining staat, heeft hij na het avondeten op het bovendek rondgehangen en gekaart. Om 22.00 uur is het bedtijd.
Woensdag 23 nov. ’49: Als Krijn om 06.15 uur opstaat gaat hij naar het waslokaal en op het bovendek een sigaret roken. Het valt al meteen op dat er een stevige wind staat en dat het nu wel heel erg koud is. Na het ontbijt gaat hij terug naar het bovendek en als het ochtendappel is afgelopen helpt hij van Oosten met kledinglijsten bijwerken. Daarna gaat hij Teun helpen om zijn zakboekje met mutaties bij te werken en hiervoor heeft hij de stempel van 3-8 RI geleend. (Tot 12.00 uur zijn er 299 zeemijlen afgelegd). Na het middageten gaat Krijn in de rooksalon een poosje kaarten. De zee wordt als maar wilder, zodat grote golven steeds vaker tegen het schip aan beuken en niet veel later is het zelfs windkracht negen. Het zal dus niet lang meer duren tot de eerste zeezieken zich hebben gemeld. Terwijl de een kotsend over de reling hangt, staan anderen de woeste golven van de zee te bewonderen.
Op de Middellandse Zee wordt windkracht 9 gemeten
Steeds vaker slaan de golven over de reling, om vervolgens met veel geraas uiteen te spatten op het bovendek, zodat ze moeten opletten dat ze niet kletsnat worden. Een aantal jongens hebben daar zo’n plezier in, dat ze er een spelletje van maken en zo lang mogelijk bij de reling blijven staan, in de hoop dat ze wel op tijd dekking kunnen zoeken. Of het door het onstuimige weer komt is niet helemaal duidelijk, maar na het avondeten krijgt Krijn ineens hevige hoofdpijn en gaat naar C-2 om enkele aspirines in te nemen. Daarna is hij nog even op het bovendek geweest, maar is wel bijtijds naar bed gegaan.
Donderdag 24 nov. ’49: Om 06.15 uur staat Krijn op en gaat gelukkig zonder hoofdpijn naar de wasruimte, het is ook meteen te merken dat zee gekalmeerd is. Als hij na het ontbijt naar het bovendek gaat, komt om ongeveer 08.00 uur land in zicht. De “Volendam” vaart momenteel niet ver van Gibraltar en zet koers richting de kust. Via de luidsprekers is omgeroepen dat een van de jongens van de M.P. een blindedarmontsteking heeft en van boord moet voor verdere hulp. Om 10.00 uur gaat het schip vlak voor de kust voor anker en een uur later vertrekt het alweer. Twee Amerikaanse korvetten doen hun uitgeleide en zullen het schip nog geruime tijd escorteren. Aan de reling staat het vol met belangstellenden die uiteraard ook foto’s nemen. Als de korvetten uit zicht zijn verdwenen is zo af en toe nog wel de Afrikaanse kust te zien. Ze varen nog steeds op de Straat van Gibraltar, maar over niet al te lange tijd zullen ze de Noord Atlantische Oceaan bereiken.
Bij Gibraltar wordt een zieke aan land gezet
Twee Amerikaanse korvetten begeleiden het s.s. "Volendam" een behoorlijk eind de zee op
Na het middageten gaat Krijn naar de rooksalon om een potje te kaarten. Nadat hij in de cantine twee rollen pepermunt heeft gekocht gaat hij naar de hut van Frans, om alvast de kitbags in te pakken voor als ze van boord gaan. Als hij om 16.00 uur op het bovendek komt is er weer land in zicht. Na het avondeten gaat hij terug naar Frans, nu omdat ze State Express zouden verruilen voor Churchman’s sigaretten. Daarna heeft hij nog wat op het bovendek gepraat en is om 22.00 uur naar bed gegaan.
Lissabon
Vrijdag 25 nov. ’49: Vandaag staat Krijn om 06.30 uur op en gaat na het waslokaal even op het bovendek een sigaret roken. Nadat hij heeft ontbeten gaat hij terug naar het bovendek, maar na het appel kiest hij er toch liever voor om in de rooksalon te gaan kaarten. Terwijl ze aan het kaarten zijn verandert het schip omstreeks 10.30 uur plots van koers, eerst maak het een scherpe wending naar rechts en vaart dan richting de kust terug naar Lissabon. Het blijkt dat er alweer een militair van boord moet, ditmaal omdat hij een complexe operatie moet ondergaan.
Bij Lissabon veranderen ze plots van koers en varen de rivier de Taag op
Nadat er om 13.30 uur een loods aan boord kwam varen ze zo’n acht tot negen zeemijlen de rivier de Taag op. Als de “Volendam” om 14.15 uur voor anker gaat moeten ze nog behoorlijk lang wachten voordat de patiënt van boord kan. Terwijl ze voor anker liggen komt er nog een Nederlands schip de rivier op varen, het is de “Lekhaven” van de Gebr. Van Uden. Dit schip heeft gedurende de laatste storm averij opgelopen en heeft ook zieken aan boord. Dat is te zien omdat het schip onder quarantainevlag vaart. Na nog wat foto’s te hebben genomen vertrekken ze om 16.45 uur dan eindelijk weer richting de zee.
Het ss "Lekhaven" van de Gebr. van Uden ligt met averij op de Taag en het s.s. "Mirandella" ligt naast hun
Na het avondeten gaat Krijn weer naar het bovendek om te kletsen en daarna naar de rooksalon om ook nog wat lezen. Omdat Frans in zijn hut meer plek heeft dan hij op C-2, heeft hij bij hem de nodige spulletjes opgeslagen. Nu de reis vordert gaat hij regelmatig wat terughalen, zo heeft hij nu ook alvast zijn winterjas opgehaald. Om 23.00 uur is het bedtijd.
Vanavond werden ze op een prachtige zonsondergang getrakteerd
Zaterdag 26 nov. ’49: Om 06.15 uur is het tijd om op te staan en naar het waslokaal en bovendek te gaan. Als Krijn na het ontbijt en appel wat wil lezen op het bovendek, merkt hij dat er een stevige oosterwind staat en behoorlijk koud is, zodat hij besluit om met zijn koffie en boek naar de rooksalon te gaan. Nadat ze om 11.00 uur de zoveelste sloepenrol hadden, zijn ze van mening dat ze het nu wel onder de knie hebben. Nadat hij daar een foto van nam is zijn rolletje vol en terwijl Krijn het inlevert bestelt hij meteen enkele foto’s bij voor Gerrit en Jochem. Daarna gaat hij nog wat spullen uitzoeken op C-2. (Van Lissabon tot vandaag 12.00 uur zijn er 236 zeemijlen afgelegd). Na het middageten heeft hij met Schaap en Besseling gepraat en ook zij willen graag foto’s bijbestellen, dus ook dat werd geregeld. Om 14.30 uur bereiken ze Kaap Finisterre en dat betekent dat de Spaanse noordkust is bereikt. Na het avondeten gaat hij in de rooksalon kaarten en daarna nog een poosje met Frans praten. Om 23.00 uur is het bedtijd.
Na alweer een sloepenrol zullen ze vast wel voldoende ervaring hebben
Zondag 27 nov. ’49: Nadat Krijn om 06.45 uur is opgestaan, gaat hij zich wassen, naar het bovendek en de eetzaal. Na het appel gaat hij meteen door naar de rooksalon om te kaarten, maar daar is het zo benauwd dat hij toch weer naar het bovendek gaat. Daar staat dan wel een behoorlijke wind, maar het is toch uit te houden. Om 11.00 uur is hij met Jochem en Gerrit naar het sloependek gegaan en hebben daar een poosje gepraat, chocomelk gedronken en nog wat foto’s gemaakt. (Tot 12.00 uur zijn er 306 zeemijlen afgelegd). Na het middageten gaat hij naar C-2 om wat te schrijven en nog wat spulletjes bij elkaar te zoeken, zodat ze bij vertrek meteen ingepakt kunnen worden. Daarna is hij ook nog even naar de hut van Frans geweest om zijn lage schoenen en andere spulletjes in zijn plunjezak te doen.
Bij deze enorme schoorstenen blijken mensen nietige poppetjes te zijn en van deze scheepsbenodigdheden kunnen ze beter afblijven
Vanmiddag bereiken ze de Golf van Biskaje. De zee kan hier enorm te keer gaan, maar ze hebben vandaag geluk want het is nu lekker rustig. Als Krijn op het bovendek thee zit te drinken, is de buitentemperatuur twaalf graden en moeten ze nog 434 zeemijlen afleggen voordat ze in Rotterdam zijn. Na het avondeten heeft hij in de rooksalon gekaart en daarna nog wat op het bovendek rondgehangen, gekletst en twee biertjes gedronken. Om 22.30 uur is het bedtijd.
Maandag 28 nov. ‘49: Als Krijn om 06.30 uur wakker wordt gaat hij na het wassen niet naar het bovendek, maar meteen naar de eetzaal. Na het ontbijt gaat hij wél naar het bovendek en heeft daar tot aanvang van het appel met zijn vaste kaartmaten gepraat over hun laatste dagen aan boord. Na het ochtendappel gaan ze naar de rooksalon en hebben daar tot 10.00 uur gekaart. Dat zal wel meteen de laatste keer zijn, want morgen hebben ze daar vast geen tijd voor. Om 10.15 uur bereiken ze met Lands End de uiterste punt van de Engelse zuidwestkust. Het begint nu dus echt op te schieten. Nadat hij koffie heeft gedronken gaat hij op C-2 de rest van zijn spulletjes klaarzetten, zodat hij morgen meteen van boord kan. (Tot 12.00 uur zijn er 314 zeemijlen afgelegd). Als om 13.00 uur Het Kanaal is bereikt, zie je bij sommige jongens de zenuwen al een beetje toenemen. Na het middageten gaat Krijn meteen naar het bovendek om te kijken of er al iets bijzonders is te zien. Als hij halverwege de middag thee zit te drinken is de zee rustig, maar er steekt wel een lichte mist op. De bemanning is inmiddels ook al begonnen met het voorbereiden van een aantal zaken voor aankomst in Rotterdam. Om 18.00 uur zijn ze op het Nauw van Calais en varen dus over het smalste deel tussen Frankrijk en Engeland. Na het avondeten heeft hij met Frans zitten praten en terwijl ze een laatste biertje nemen op de goede afloop, varen ze ter hoogte van de Belgische kust. Om 23.00 uur duikt hij voor de allerlaatste keer zijn hangmat in.
Dinsdag 29 nov. ’49: Terwijl de jongens nog in diepe rust zijn, passeren ze om 02.00 uur het Lichtschip Goeree en als het nog maar net 03.30 uur is worden ze gewekt. Het einde van de reis nadert, zodat iedereen bijtijds uit bed moet. Nadat Krijn zich heeft gewassen gaat hij naar het bovendek en merkt dat het nu wel heel erg koud is en het regent zo af en toe. Ondanks het slechte weer staan er wel een hoop belangstellenden bij de reling. Onder toeziend oog van een loods vaart de “Volendam” langs de pier van Hoek van Holland de Nieuwe Waterweg op, richting het Rotterdamse havengebied. Langs de vaarroute staan zo af en toe een paar mensen te wuiven, maar er is teleurstellend weinig animo voor. Wel jammer, maar dat zal ongetwijfeld door het vroege tijdstip en het slechte weer komen. Foto’s kan Krijn niet meer nemen, want zijn toestel is al opgeborgen. Om 05.00 uur komt er nog wel post aan boord, maar die wordt niet uitgedeeld. Om 05.30 uur gaan ze voor de allerlaatste keer naar de eetzaal voor het ontbijt. Terwijl de “Volendam” haar laatste meters aflegt, is en blijft het erg stil op de kades. Om 07.00 uur bereiken ze de Schiehaven. Het is dan nog steeds donker en ook hier is niemand te bekennen, er lopen alleen wat mensen van de M.P rond.
Met het aanmeren is voor Sergeant Krijn C. Lekkerkerk een eind gekomen aan een wel heel bijzondere reis, een reis die bijna vier jaar heeft geduurd
Nu ze voor de kade liggen wordt de post van 05.00 uur uitgedeeld. Om 08.00 uur moeten ze in de filmzaal hun label voor de debarkatie ophalen. Krijn krijgt de letter ‘M’ en zal dus nog even geduld moeten hebben voordat hij van boord mag. Aan de kade is het inmiddels een stuk drukker geworden. Familie staat er niet want die worden niet toegelaten, maar Minister van Oorlog Mr. W. F. Schokking is begonnen met zijn reden, gevolgd door een afgevaardigde van Prins Bernhard. Als de heren zijn uitgesproken begint een militaire muziekkapel met het spelen van het Wilhelmus. Om 09.45 uur kan dan eindelijk de debarkatie beginnen. Krijn heeft al zijn spullen in de hut van Frans gezet en zit daar in afwachting van vertrek zijn brieven te lezen. Omdat het allemaal best lang duurt, besluit hij om toch maar vast naar het bovendek te gaan en te zien hoe het ervoor staat.
Nadat de bagage van boord is mogen ook de militairen eraf
Gerrit, Jan en Thomas hadden het geluk dat ze al om 10.00 uur van boord mochten, maar Krijn staat met zijn letter ‘M’ nog steeds te wachten. Om 11.45 uur mag hij dan eindelijk ook van boord. Eerst moet hij naar de loods om zijn debarkatie-enveloppe en Fl. 170,- in ontvangst te nemen. Ook textielbonnen worden uitgedeeld, hiermee hebben ze voorrang bij de aanschaf van kleding. Als alle administratieve zaken zijn afgehandeld moet hij zijn bagage bij elkaar zoeken en klaarzetten voor vertrek.
Deze textielbon werd uitgereikt aan OWM. der Marechaussee W.M Steerneman
Zijn bus komt gelukkig snel, zodat hij al om 12.30 uur vertrekt. Als ze goed en wel onderweg zijn, verteld de buschauffeur dat hij even langs zijn huis moet omdat hij iets is vergeten. Gelukkig waren Leen, Wim en oom Arie met de jeep naar Rotterdam gekomen en achter de bus aangereden. Het komt voor Krijn dus heel goed uit dat die chauffeur langs huis moest, want nu kan hij meteen overstappen in de auto van Leen. Hierdoor is hij al om 13.30 uur thuis in Nieuw-Helvoet. Zijn moeder stond hem al met een huis vol familie en vrienden feestelijk op te wachten. Onder het genot van een kopje koffie met gebak was er natuurlijk heel wat te vertellen. Nadat hij iets heeft gegeten gaat hij ook nog even bij tante Bets langs en heeft met haar de middag volgekletst. Toen hij weer thuis was, heeft hij ook ’s avonds nog erg veel over zijn belevenissen gepraat. Om 01.00 uur is hij moe maar voldaan naar bed gegaan.
Met dank aan dhr. K.C. Lekkerkerk voor het mogelijk maken van dit reisverslag