BOORDGELD - SCHEEPSGELD

Koninklijke Rotterdamsche Lloyd 

Inleiding

De Koninklijke Rotterdamsche Lloyd, voorheen de Rotterdamsche Lloyd, is de enige Nederlandse scheepvaartmaatschappij die zowel 'biljetten voor algemeen gebruik' als 'biljetten op scheepsnaam' in omloop bracht en heeft van de drie grote Nederlandse scheepvaartmaatschappijen zodoende ook de meeste varianten.

EERSTE SERIE (RL)

Op 21 november 1947 verwierf de N.V. Rotterdamsche Lloyd het predicaat 'Koninklijk'. Doordat bij de eerste serie boordgeld het predicaat Koninklijk niet wordt vermeld, zou je denken dat deze biljetten van voor 21 nov. '47 zijn. Toch is dat niet zo, want na die datum kwamen er nog steeds biljetten in omloop zonder het predicaat Koninklijk. Hieruit zou je kunnen opmaken dat de eerste serie nog moest worden gebruikt omdat de tweede serie simpelweg niet op tijd vervaardigd was.

De biljetten van de eerste serie zijn eenzijdig van opzet en hebben nog geen verzilveringsclausule op het biljet vermeld. Er zijn vier waardes bekend; de 5 cent is bruin, de 10 cent groen en de 25 cent rood. De kleur van het 1 gulden biljet is mij niet bekend.

Zonder specifieke reisgegevens 'Biljetten voor algemeen gebruik'

        

Algemene biljetjes zonder scheepsnaam en zonder datum

 

  Op scheepsnaam en reisdatum 'Biljetten op scheepsnaam'

Gelopen biljet van het m.s. "Sibajak"

De tot op heden bekende 'biljetten op scheepsnaam' van deze eerste serie zijn van het m.s. "Willem Ruys" met eindereisdatum 02-04-1948 en het m.s. "Sibajak" met eindereisdatum 13 maart 1948.

Varianten ⇓

      

Niet gelopen 'biljetten op scheepsnaam' van het m.s. "Sibajak" zonder datum

De eindereisdatum werd na het drukprocedé en vlak voor aanvang van de reis pas toegevoegd, zodat de kans dat de datum overeenkomt met de daadwerkelijke eindereisdatum het grootst is. De drie biljetten van het m.s. "Sibajak" hierboven hebben géén eindereisdatum, de kans dat deze exemplaren niet in omloop zijn geweest is daardoor aannemelijk. Wel hebben ze een perforatie met de tekst 'Sibajak 20-4-48', dat is de datum waarop het m.s. "Sibajak" ook daadwerkelijk in Rotterdam aankwam. Mogelijk werd deze perforatie aangebracht om misbruik tegen te gaan?  

TWEEDE SERIE (KRL) 

De biljetten van de tweede serie hebben net als de eerste serie waardes met ieder een eigen kleur. Dat zijn de 5 cent in rood, 10 cent blauw, 25 cent bruin, de 1 gulden oud rose, groen voor de rijksdaalder, oranje-bruin met blauwe tekst voor de 10 gulden en als laatste de 25 gulden in paars met rode tekst. Bij deze serie zijn alle biljetten eenzijdig gedrukt, met uitzondering van de twee uiterst zeldzame waardes van 10 en 25 gulden. Bij deze twee hoge waardes zijn op de keerzijde een afbeelding van het schip te zien. 

Biljetten zonder specifieke reisgegevens 'biljetten voor algemeen gebruik'

a. De biljetten voor algemeen gebruik vermelden voor zowel de uit- als thuisreis alleen de letter "T" van thuisreis. 

b. Bij deze serie kom je diverse Engelstalige geldigheidsregels tegen. Het biljetje hierboven heeft 2 geldigheidsregels, maar er is ook een variant met 3 regels. 

c. Omdat er geregeld buitenlanders meereisden werd besloten om vanaf april 1950 om NED. CRT. (Nederlands Courant) aan de tekst toe te voegen.

d. De KZM-serie kent alleen de verzilverings-clausule zoals hierboven afgebeeld, de WSU-variant heeft géén verzilverings-clausule.

e. Bij deze tweede serie wordt de serieletters KZM voor eigen schepen gebruikt en de serieletters WSU voor gecharterde schepen.

Biljetten met serieletters KZM voor gebruik op de eigen schepen

Type 1

Dit type heeft twee Engelstalige geldigheidsregels zonder vermelding NED. CRT.  

    

Type 2

Dit type heeft drie Engelstalige geldigheidsregels zonder vermelding NED. CRT.

      

Type 3

Dit type heeft twee Engelstalige geldigheidsregels met vermelding NED. CRT.

      

Biljetten met serieletters WSU voor gebruik op de gecharterde schepen

Type 1

Dit type is heeft geen vermelding NED. CRT.

  

Type 2

Dit type is met vermelding NED. CRT.

      

Variant serie WSU ⇓

   a.

a. Bij dit biljet is de afkorting NED. CRT. voluit geschreven NEDERLANDS COURANT.

Biljetten op scheepsnaam en eindereisdatum

a. De naam van het schip is bij dit type biljet wel vermeld.

b. Bij de biljetten op scheepsnaam werden zowel de "T" voor thuisreis als de "U" voor uitreis gebruikt.

c. Omdat de geplande einde-reisdatum veelal niet overeenkwam met de daadwerkelijke aankomstdatum werd een vermoedelijke eindereisdatum (ca.) vermeld. Alleen de biljetten van het m.s. "Willem Ruys" zijn hierin een uitzondering.

d. Omdat ook buitenlanders meereisden werd vanaf april 1950 de vermelding NED. CRT. aan de tekst toegevoegd. 

e. Bij de biljetten op scheepsnaam zijn diverse verzilverings-clausules gebruikt.

f. Er werd een combinatie van drie serieletters gebruikt.

BILJETTEN VAN HET M.S. "INDRAPOERA"

   

Varianten van het m.s. "Indrapoera" ⇓

a.

a. Bij de eerste reis met het m.s. "Indrapoera" waarbij boordgeld is gebruikt werd nog geen "U" voor uitreis of "T" voor thuisreis vermeld, zoals bij het biljet hierboven het geval is. 

Tabel met reisgegevens van het m.s. "Indrapoera" en het tot op heden bekende boordgeld

  Reisnummer  Serieletters    Reis   Van - naar  Einde-reisdatum op biljet
   1      Av.KRL.In.06a (109)          ICF   uitreis     R'dam - T. Priok              ca. 10-06-1948
   1      Av.KRL.In.06b (109)          ICF   thuisreis     T. Priok - R'dam              ca. 15-07-1948
   2      Av.KRL.In.08b (111)          VTJ thuisreis     T. Priok - R'dam              ca. 31-03-1950
   3      Av.KRL.In.15b (118)          FDJ thuisreis     T. Priok - R'dam              ca. 20-08-1952
   4      Av.KRL.In.17b (120)          SDF   thuisreis     T. Priok - R'dam              ca. 30-04-1953
   5      Av.KRL.In.18b (121)         GCP thuisreis     T. Priok - R'dam              ca. 10-09-1953

 

BILJETTEN VAN HET M.S. "KOTA INTEN"

      

   

Varianten van het m.s. "Kota Inten" ⇓   

a.   b

a. Van de reis met de serieletters KZR zijn biljetten in omloop geweest waarbij de serieletters ASN zijn doorgehaald om daarboven de serieletters KZR te plaatsen.

b. Dezelfde reis maar nu alleen de serieletters KZR.

Tabel met reisgegevens van het m.s. "Kota Inten" en het tot op heden bekende boordgeld

  Reisnummer Serieletters Reis Van - naar Einde-reisdatum op biljet
1 Av.KRL.Ki.10a (109) ASN / KZR uitreis R'dam - T. Priok ca. 12-03-1949
2 Av.KRL.Ki.11b (110) WGR thuisreis T. Priok - R'dam ca. 15-07-1949
3 Av.KRL.Ki.12a (111) QRV uitreis R'dam - T. Priok ca. 31-08-1949
3 Av.KRL.Ki.12b (111) QRV thuisreis T. Priok - R'dam ca. 04-10-1949
4 Av.KRL.Ki.13b (112) XDF thuisreis T. Priok - R'dam ca. 30-12-1949
5 Av.KRL.Ki.14b (113) ZRG thuisreis T. Priok - R'dam ca. 15-03-1950
6 Av.KRL.Ki.15b (114) SBJ thuisreis T. Priok - R'dam ca. 28-05-1950
7 Av.KRL.Ki.17a (116) SWK uitreis R'dam - T. Priok ca. 12-01-1951
7 Av.KRL.Ki.17b (116) SWK thuisreis T. Priok - R'dam ca. 01-03-1951
8 Av.KRL.Ki.19b (118) FRT thuisreis T. Priok - R'dam ca. 09-12-1951

 

BILJETTEN VAN HET M.S. "SIBAJAK"

      

  

Tabel met reisgegevens van het m.s. "Sibajak" en het tot op heden bekende boordgeld

  Reisnummer Serieletters Reis Van - naar Einde-reisdatum op biljet
1 Av.KRL.Si.05a (107) SBR uitreis ? ? ? ca. 04-06-1948
2 Av.KRL.Si.09b (111) HGR thuisreis T. Priok - R'dam ca. 30-06-1949
3 Av.KRL.Si.12b (114) RGZ thuisreis T. Priok - R'dam ca. 02-01-1950
4 Av.KRL.Si.13b (115) TBR thuisreis T. Priok - R'dam ca. 15-03-1950
5 Av.KRL.Si.15b (117) MST thuisreis T. Priok - R'dam ca. 01-07-1950
6 Av.KRL.Si.16b (118) FBF uitreis ? ? ?  ca. 26-08-1950
7 Av.KRL.Si.19b (121) GNK thuisreis T. Priok - R'dam ca. 10-01-1951
8 Av.KRL.Si.20b (122) KPG thuisreis T. Priok - R'dam ca. 18-04-1951
9 Av.KRL.Si.21b (123) BVR thuisreis T. Priok - R'dam ca. 29-07-1951
10 Av.KRL.Si.22b (124) FRT thuisreis T. Priok - R'dam ca. 09-12-1951
11 Av.KRL.Si.25a (127) GBG uitreis ? ? ? ca. 22-07-1952
11 Av.KRL.Si.25a (127) GBG thuisreis T. Priok - R'dam ca. 10-09-1952
12 Av.KRL.Si.26a (128) BRL uitreis ? ? ?  ca. 01-11-1952
13 Av.KRL.Si.27b (129) ZZR thuisreis T. Priok - R'dam ca. 26-03-1953

 

BILJETTEN VAN HET S.S. "WATERMAN"

      

Tabel met reisgegevens van het s.s. "Waterman" en het tot op heden bekende boordgeld

  Reisnummer Serieletters Reis Van - naar Einde-reisdatum op biljet
  1 Av.KRL.Wa.06a (06) ASN  uitreis  R'dam - Soerabaja  ca. 12-03-1949 
  2 Av.KRL.Wa.07a (07) TVW uitreis  R'dam - T. Priok  ca. 20-05-1949
2 Av.KRL.Wa.07b (07) TVW thuisreis T. Priok - R'dam ca. 22-06-1949
3 Av.KRL.Wa.08a (08) PRW uitreis R'dam - T. Priok ca. 06-08-1949
3 Av.KRL.Wa.08b (08) PRW thuisreis T. Priok - R'dam ca. 04-09-1949
4 Av.KRL.Wa.09a (09) WGB uitreis R'dam - T. Priok ca. 10-10-1949
4 Av.KRL.Wa.09b (09) WGB thuisreis T. Priok - R'dam ca. 10-11-1949
5 Av.KRL.Wa.10b (10) QRZ thuisreis T. Priok - R'dam ca. 19-01-1950
6 Av.KRL.Wa.11b (11) KTS thuisreis T. Priok - R'dam ca. 24-03-1950
7 Av.KRL.Wa.12b (12) MPB thuisreis T. Priok - R'dam ca. 12-06-1950
8 Av.KRL.Wa.13b (13) JPS thuisreis T. Priok - R'dam ca. 09-08-1950
9 Av.KRL.Wa.??? (??) SVR uitreis ? ? ?  ca. 06-11-1950
10 Av.KRL.Wa.??? (??) RGR thuisreis Melbourne-R'dam ca. 20-01-1952
11 Av.KRL.Wa.??? (??) RSB uitreis ? ? ?  ca.27-09-1953
12 Av.KRL.Wa.??? (??) MGZ uitreis ? ? ?  ca. 05-02-1954

 

BILJETTEN VAN HET M.S. "WILLEM RUYS"  

     

  

Varianten van het m.s. "Willem Ruys" ⇓

a.  b. 

a. Bij de eerste reis met het m.s. "Willem Ruys" hebben de biljetten nog geen vermelding "T" thuisreis of "U" voor de uitreis, zoals bij de serie BLX het geval is.

b. Van de reis met de serieletters CDE kwamen ook biljetten in omloop waarop als toevoeging STERLING coupon werd vermeld, zoals bij de 10 cent hierboven.

Tabel met reisgegevens van het m.s. "Willem Ruys" en het tot op heden bekende boordgeld

  Reisnummer Serieletters Reis Van - naar Einde-reisdatum op biljet
  1 Av.KRL.Wr.03b (04) BLX thuisreis T. Priok - R'dam ca. 12-07-1948
2 Av.KRL.Wr.04b (05) KMC thuisreis T. Priok - R'dam ca. 01-10-1948
3 Av.KRL.Wr.07a (08) ZBF uitreis ? ? ?  ca. 26-02-1949
4 Av.KRL.Wr.07b (08) WGR thuisreis T. Priok - R'dam ca. 05-04-1949
5 Av.KRL.Wr.08a (09) SRD uitreis R'dam - T. Priok ca. 20-05-1949
5 Av.KRL.Wr.08b (09) SRD thuisreis T. Priok - R'dam ca. 17-06-1949
6 Av.KRL.Wr.09b (10) PSR thuisreis T. Priok - R'dam ca. 15-08-1949
7 Av.KRL.Wr.11b (12) WTR thuisreis T. Priok - R'dam ca. 23-12-1949
8 Av.KRL.Wr.12a (13) AMZ uitreis ? ? ?  ca. 26-01-1950
9 Av.KRL.Wr.13a (14) CPB uitreis ? ? ?  ca. 28-03-1950
9 Av.KRL.Wr.13b (14) CPB thuisreis T. Priok - R'dam ca. 26-04-1950
10 Av.KRL.Wr.14a (15) RZW uitreis R'dam - T. Priok ca.03-06-1950
10 Av.KRL.Wr.14b (15) RZW thuisreis T. Priok - R'dam ca. 01-07-1950
11 Av.KRL.Wr.15a (16) FSL uitreis ? ? ?  ca.09-08-1950
12 Av.KRL.Wr.16b (17) CPW thuisreis T. Priok - R'dam ca. 31-10-1950
13 Av.KRL.Wr.17b (18) WZS thuisreis T. Priok - R'dam ca. 30-12-1950
14 Av.KRL.Wr.18a (19) MPV uitreis ? ? ?  ca. 02-02-1951
14 Av.KRL.Wr.18b (19) MPV thuisreis ? ? ?  ca. 02-03-1951
15 Av.KRL.Wr.20b (21) RNG thuisreis T. Priok - R'dam ca. 13-07-1951
16 Av.KRL.Wr.21a (22) MPE uitreis ? ? ?  ca. 14-08-1951
16 Av.KRL.Wr.21b (22) MPE thuisreis T. Priok - R'dam ca.11-09-1951
17 Av.KRL.Wr.22a (23) BWL uitreis R'dam - T. Priok  ca. 13-10-1951
17 Av.KRL.Wr.22b (23) BWL thuisreis T. Priok - R'dam ca. 10-11-1951
18 Av.KRL.Wr.22a (24) MBR uitreis R'dam - T. Priok ca. 13-12-1951
18 Av.KRL.Wr.23b (24) MBR thuisreis T. Priok - R'dam ca. 10-01-1952
19 Av.KRL.Wr.24a (25) AXC uitreis ? ? ?  ca. 12-02-1952
20 Av.KRL.Wr.25a (26) TGD uitreis ? ? ?  ca. 23-04-1952
21 Av.KRL.Wr.25b (26) TGD thuisreis T. Priok - R'dam ca. 21-05-1952
22 Av.KRL.Wr.26b (27) ZVT thuisreis T. Priok - R'dam ca. 19-07-1952
23 Av.KRL.Wr.27b (28) BBW thuisreis T. Priok - R'dam ca. 18-09-1952
24 Av.KRL.Wr.28a (29) GLS uitreis ? ? ?  ca. 24-10-1952
25 Av.KRL.Wr.29b (30) SDV thuisreis T. Priok - R'dam ca. 16-01-1953
26 Av.KRL.Wr.30a (31) CDE uitreis ? ? ?  ca. 25-03-1953
26 Av.KRL.Wr.30b (31) CDE thuisreis T. Priok - R'dam ca. 22-04-1953
27 Av.KRL.Wr.32a (33) RQM uitreis ? ? ?  ca. 15-07-1953
28 Av.KRL.Wr.34b (35) XGW thuisreis T. Priok - R'dam ca. 09-12-1953
29 Av.KRL.Wr.35b (36) WGR thuisreis T. Priok - R'dam ca. 03-02-1954
30 Av.KRL.Wr.36b (37) LWS thuisreis T. Priok - R'dam ca. 31-03-1953
31 Av.KRL.Wr. ---  (--) OAS gecanceld Bali-cruise 23 tot 27-12-1957

(De Bali-cruise)

De Bali-cruise zou van 23 tot 27 december 1957 zijn, maar deze vijf daagse reis ging nier door vanwege de kwestie Nieuw-Guinea. Nederland had nog steeds gezag over Nieuw-Guinea en was daardoor al jaren in strijd verwikkeld met Indonesië over teruggave. De verstandhouding tussen beide landen was eind ’57 dusdanig verslechterd, dat het niet verantwoord leek om deze reis door te laten gaan. De vaarroute zou vanuit Indonesië naar Bali zijn, maar werd dus geannuleerd.

Voor deze reis werden speciale biljetten ontworpen. De serie liep van 5 cent op tot 10 gulden en de kleuren die voorheen gebruikelijk waren zijn dit keer afwijkend. De tekst is Engelstalig en ook de verzilverings-clausule werd aangepast, de valuta is nog wel Nederlands courant, maar het verzilveren zou in roepia’s zijn. Gezien de reisdata moet de functie als noodbetaalmiddel wel zijn verdwenen, het zal meer als nostalgisch betaalmiddel bedoeld zijn.

 

BILJETTEN VAN HET S.S. "ZUIDERKRUIS"

        

Varianten van het s.s. "Zuiderkruis" ⇓

  a.

a. Hoewel dit biljet met de serieletters NFT eigenlijk geen variant is, omschrijf ik deze omdat het geen einde-reisdatum heeft, maar als 16e THUISREIS wordt aangeduid.

Tabel met reisgegevens van het s.s. "Zuiderkruis" en het tot op heden bekende boordgeld

  Reisnummer Serieletters Reis Van - naar Einde-reisdatum op biljet
1 Av.KRL.Zu.08a (08) HLR uitreis R'dam - T. Priok ca. 16-04-1949
1 Av.KRL.Zu.08b (08) HLR thuisreis T. Priok - R'dam ca. 17-05-1949
2 Av.KRL.Zu.09a (09) GMS uitreis R'dam - T. Priok ca. 27-06-1949
2 Av.KRL.Zu.09b (09) GMS thuisreis T. Priok - R'dam ca. 28-07-1949
3 Av.KRL.Zu.10a (10) CGM uitreis R'dam - T. Priok ca. 10-09-1949
3 Av.KRL.Zu.10b (10) CGM thuisreis T. Priok - R'dam ca. 11-10-1949
4 Av.KRL.Zu.11a (11) FPG uitreis R'dam - T. Priok ca. 20-11-1949
4 Av.KRL.Zu.11b (11) FPG thuisreis T. Priok - R'dam ca. 21-12-1949
5 Av.KRL.Zu.12b (12) PRS thuisreis T. Priok - R'dam ca. 22-02-1950
6 Av.KRL.Zu.13b (13) ZZR thuisreis T. Priok - R'dam ca. 30-04-1950
7 Av.KRL.Zu.14b (14) GZG thuisreis T. Priok - R'dam ca. 25-07-1950
8 Av.KRL.Zu.16b (16) NFT 16e thuisreis T. Priok - R'dam 08-12-1950 tot 31-12-1950